Innovaties ten dienste van meer duurzaamheid

Steentje bijdragen!

De baksteen zit ingebakken in onze Belgische bouwcultuur. Traditie troef, wat niet wil zeggen dat de sector stilstaat. Integendeel. Zo wordt er volop ingezet op verdere verduurzaming, zowel door de steenbakkerijen als door producenten van andere gevelstenen die mee op de ecologische kar springen. Een verhaal over efficiëntie, dematerialisatie en circulariteit.

De bouw moet en kan duurzamer. Ook de baksteensector heeft daar een belangrijk steentje aan bij te dragen. De baksteen staat voor traditie – een cultureel icoon en symbool van vakmanschap – maar eveneens voor innovatie, niet zelden ook ten dienste van de duurzaamheid.

De eco-formaten

In 2023 werd er door de Belgische Baksteen Federatie een sectoraal charter opgesteld – en ondertekend door elf bedrijven – waarmee de sector haar engagement wil bevestigen in de transitie naar een koolstofarme maatschappij tegen 2050. Deze bedrijven engageren zich om individueel na te denken om zowel hun energie- als grondstofgebruik te beperken. De focus ligt hierbij op de eco-formaten die steeds meer ingeburgerd geraken. Wanneer we de cijfers bekijken, zien we dat de smallere gevelstenen al in 2023 goed waren voor 1.293.183 vierkante meter, een stijging van ruim 37 procent ten opzichte van 2022. Dit aandeel zal alleen maar stijgen. Niet alleen het vertrouwen, maar ook het aanbod groeit gestaag en is bij diverse aanbieders uitgegroeid tot een standaard. Zo ook bij wienerberger dat de nieuwe Fjord-gevelsteencollectie, met natuurlijke en ruwe look, aanbiedt in het Eco-brick WF formaat. Tijdens het productieproces worden natuurlijke pigmenten digitaal aangebracht en vervolgens mee ingebakken. Traditie en technologie verzoend.

Meer circulariteit

Ook Steenbakkerij Vande Moortel zet onverminderd in op het ECO-7-formaat, waarbij een aantal nieuwe gevelstenen enkel nog in een dikte van 7 centimeter worden gelanceerd. Eén daarvan is de Circular Brick, door BrickZ en Vande Moortel samen ontwikkeld. Bij deze gevelsteen wordt een specifieke batch volledig vervaardigd uit beschikbare secundaire grondstoffen, meteen bepalend voor de kleur, samenstelling en hoeveelheid. 

Van een hele andere categorie zijn de extra lange en slanke betonnen GeoStylistix-gevelstenen van het Nederlandse MBI, nu ook in een eco-formaat en een nieuwe ReUsed-variant. Hierbij wordt minimaal 65 procent van de traditionele grondstoffen in het kernbeton vervangen door granulaten die worden gewonnen uit reststromen. De toplaag, 10 millimeter dik, bevat kleurechte mineralen en heeft de uitstraling van natuursteen.

Hergebruik

Circulariteit gaat uiteraard over meer dan alleen secundaire grondstoffen. Wat met hergebruik van de volledige steen? Uit een thesisonderzoek uit 2023  van Anke Frulleux en Esther Vandenbulcke aan de UGent blijkt dat het hergebruik van keramische gevelstenen een gemiddelde besparing van 85 procent op de milieu-impact kan opleveren. Het gebruik van kalkmortels kan dit hergebruik vergemakkelijken. Nec plus ultra op vlak van circulariteit zijn uiteraard de droogstapelsystemen waaraan geen mortel of lijm te pas komt en waarbij de gevelstenen gemakkelijk gedemonteerd en hergebruikt kunnen worden.

Verdere CO2-reductie

Er wordt dus volop ingezet op dematerialisatie, recuperatie en CO2-reductie. De eerste CO2-negatieve gecarbonateerde gevelsteen, gelanceerd door Vandersanden, is dan ook een feit. Tot slot is er Lowie Bricks – een zusterfirma van Olivier Bricks –, een hybride steen die zich positioneert tussen keramiek en beton. De stenen worden, in tegenstelling tot keramische gevelstenen, niet gebakken. Het specifieke productieproces is goed voor een CO2-reductie van 80 procent ten opzichte van keramische gevelstenen. Onder het motto dat ecologische vooruitgang pas mogelijk is indien deze ook betaalbaar is, blijft ook de prijszetting interessant. De transitie is ingezet, aan ons om deze te omarmen.