Duurzame en innovatieve initiatieven met circulair hout

Meer circulariteit is een must. Maar vind je als architect en interieurontwerper van goede wil de juiste materialen? We zochten en vonden twee jonge initiatieven – heel verschillend, maar toch enigszins verwant – die hout en circulariteit perfect weten te verzoenen. Ze geven hout, als nobel en waardevol materiaal, het respect dat het verdient. En dat kunnen we alleen maar toejuichen.

Spaarzaam omspringen met wat de natuur ons biedt en in het bijzonder met hout. Dat is wat het 100 procent circulaire WoodSaver by Bosq – een nieuw product – en de circulaire bouwmarkt Recuplan – een nieuw initiatief – gemeen hebben. Dat Bosq, als houtfineerexpert met heel wat expertise, bovendien een van de partners is van Recuplan maakt de cirkel rond. 

Van houtoverschotten naar nieuw fineerproduct

Beginnen doen we met WoodSaver, een ontwikkeling van Bosq. Deze firma maakt deel uit van de groep Bulo en is gegroeid uit Leysen Wood Trading en Van Vaek Meubelen, samen goed voor ruim 100 jaar ervaring in de houtbranche. WoodSaver is een innovatief fineerproduct gemaakt van houtoverschotten. In plaats van de korte stukken resthout, die bij elke productie ontstaan, af te voeren of te verwerken tot een reststroom, worden deze door middel van een onzichtbare vingerlas aan elkaar verbonden. Het resultaat: een nieuw, lang paneel waarbij de intrinsieke waarde en alle kenmerken van het fineer behouden blijven. 

100 procent circulair

Bert Leysen, ‘woodlover’ van Bosq met een lange carrière als inkoper van hout, legt uit: “Uiteraard zijn we steeds op zoek naar het beste hout, de mooiste stammen. Wanneer deze verwerkt worden tot fineer dienen we rekening te houden met de standaardafmetingen van het plaatmateriaal. Gevolg: heel wat verlies, soms wel tot 40 procent van de stam. Uiteraard wordt dit gerecycleerd en bijvoorbeeld verwerkt tot spaanplaat, maar eigenlijk ben je de intrinsieke waarde van het hout dan kwijt. Het is een vorm van downcycling en dat kon mijn inziens beter. Samen met een machinebouwer, gespecialiseerd in vingerlasverbindingen, onderzochten we wat mogelijk was. Hoe kort fineer lang maken, waardoor we het kunnen aanbieden als volwaardig fineerhout met doorlopende nerf? Het resultaat is er, in de vorm van WoodSaver. Op deze manier kunnen we 20 tot 25 procent van het afvalhout recupereren.” 

Let wel: waar de eindconsument amper of geen verschil merkt met echt lang fineer, zal een geoefend en professioneel oog de weliswaar discrete vingerlas opmerken. “Op zich geen nadeel”, aldus Bert Leysen. “Dat is de charme van met een 100 procent circulair product te werken.” Wanneer mogen we het product op de markt verwachten? “De laatste machinetesten worden uitgevoerd, maar zeer binnenkort start de productie.”

Circulaire bouwmarkt en houthandel

Van Bosq gaat ons verhaal haast naadloos over naar Recuplan, de circulaire houthandel in Mechelen waar Bosq trouwens partner van is. Recuplan is gegroeid uit de schoot van Ecoso en meer bepaald uit het houtatelier van dit sociaal tewerkstellingsproject. Het initiatief wil voorkomen dat hout te vroeg op de afvalberg belandt door zowel constructiehout als plaatmateriaal te verzamelen, te bewerken en opnieuw aan te bieden. Bert Vanhooff, medewerker Recuplan: “Naast restpartijen bieden we eveneens hout aan van lokaal gevelde bomen. Ook niet verkochte massieve meubels uit de Cirkels kringwinkels van Ecoso worden gedemonteerd, verzaagd en geschaafd tot planken.” Linne Bastiaensen vult aan: “Met Recuplan zijn we steeds op zoek naar innovatieve manieren om met reststromen om te gaan. In samenwerking met A-Kwadraat, een sociaal maatwerkbedrijf in Gierle, werken we samen om plaatmateriaal te maken van resten.” 

In de bouwmarkt kunnen particulieren terecht, maar ook meer en meer architecten en andere professionals vinden hun weg naar Recuplan. Via een b2b-nieuwsbrief worden deze op de hoogte gehouden van nieuwe, grote partijen die kunnen gereserveerd worden. Bert Vanhooff besluit: “Architecten zijn steeds enthousiaste bezoekers. Om een project helemaal uit te voeren met circulaire materialen, is het belangrijk dat iedereen mee is met het verhaal: de bouwheer, aannemers en plaatsers. Het vergt enige flexibiliteit, maar het resultaat loont.” Recuplan is een lokale circulaire houthandel en gelijkaardige initiatieven tref je ook elders in het land. Buurman in Antwerpen en de Materialenbank in Leuven zijn daar twee voorbeelden van.