Een beetje Bond zonder Naam

Architectuur staat bol van regels, procedures en processen. We spreken met dure woorden en alles moet zo efficiënt mogelijk verlopen. Liefst in geprogrammeerde 3D-BIM-modellen die de bouwkost becijferen, ‘programma’s van eisen’ beheren en meteen ook aan bestekteksten gekoppeld zijn. Maar zijn we tussen alle 3D-modellen en technisch jargon niets verloren? Verwondering, twijfel of de poëzie die inherent is aan het feit dat een architect een mens is, een mens die ontwerpt voor andere mensen. Als een gebouw uitsluitend tot stand komt achter een scherm, dan verlies je iets.  

Voor je ons wegzet als geitenwollensok: osar is een groot bureau dat serieus leunt op systematiek. Anders werkt het niet. Maar wij zijn niet tot boven in de WATT-toren geklommen omdat we strak procesmanagement doen. Het zijn de schetsen, de maquettes en de verhalen. Het is onze verbeelding — de kunst om met een ontwerp te verwonderen en de vraag van je klant echt te begrijpen — die ons goed maakt. Ontwerp is en blijft ons doel. De rest? Een middel. 

We willen je ook niet overtuigen om met je klant in eindeloze praatcirkels te zitten. Maar we stellen ons wel de vraag: wat is een ontwerpproces zonder gesprek? Een echt gesprek, aan een echte tafel, waar je eens goed met je vuist op kan slaan — om daarna een koffie te nemen en samen verder te dromen. Elk goed ontwerp is een verhaal waar veel denkwerk en liefde in kruipt. Om dat verhaal te vertellen moet je soms het woord durven nemen. Rechtop, live en met veel gesticuleren je visie brengen: zo kan je mensen meenemen. Een schets, een gesprek of maquette, de kracht van analoog, kan je niet overschatten

Een ontwerp is soms als een kind. Dat ga je met vuur verdedigen, voor strijden of verdrietig over zijn. Dat is de bedoeling, maar als je samen ergens wil landen, doe je dat wel best live. Door het trek- en duwwerk met de bouwheer worden verwachtingen en kwetsbaarheden duidelijker en het eindresultaat dus vele malen beter. Ontwerp gaat soms pas vooruit door samen luidop na te denken, hoe rommelig het ook voelt. 

Het is begrijpelijk dat we ons soms verstoppen achter ons scherm of straf geformuleerde mails, achter onze angst — om een schets op papier te zetten, om te bellen, te presenteren of werven te bezoeken. De rommeligheid toelaten, van achter je scherm komen: dat geeft frictie. Maar het opent ook de mogelijkheid van echt contact, van plezier en verbinding. En eerlijk, het mag ook leuk blijven. Dat klinkt misschien lichtvoetig of Bond zonder Naam, maar als er nooit gelachen wordt, schiet alleen nog een behoorlijk lastige job over.    

Cecilia Aernaudts, 
partner bij osar architecten