Denk breder, kijk vooruit

De ruimte waarin we werken en dingen proberen te realiseren, bepaalt hoe succesvol we kunnen zijn. In een tijd waarin burgerinitiatieven groeien en beschikbare ruimte schaarser wordt, zie ik als architect een enorme kans in schoolgebouwen. Ze kunnen zoveel meer zijn dan enkel een plek voor kennisoverdracht. Open schoolarchitectuur is een plek waar creativiteit, talentontwikkeling, ondernemerschap en nieuwe samenwerkingen samenkomen. Toch blijven scholen vandaag nog te vaak gesloten buiten de lesuren. Een gemiste kans.

Ik geloof dat het een noodzakelijke stap is om verder te evolueren naar maximaal brede scholen: plekken waar onderwijs, cultuur, sport en gemeenschapsinitiatieven elkaar vinden en versterken. Dit vergroot niet alleen de ontwikkelingskansen van jongeren, maar creëert ook een inspirerende ruimte waar zij hun plek in de maatschappij voelen.

Als architect pleit ik voor toekomstbestendige schoolgebouwen die optimaal ingezet worden. Het aandeel kwetsbare jongeren dat afhaakt neemt toe. In zijn essay “Les in hetzelfde schoolgebouw als je betovergrootouders” spreekt prof. Kristof De Witte (FEB, KU Leuven) over de beperkte investeringen in schoolinfrastructuur in het verleden als een financiële molensteen voor de toekomst. En bovenal, schrijft hij ook over de impact die de sterk verouderde infrastructuur heeft op de leerprestaties van onze leerlingen. Jongeren gewaardeerd laten voelen en perspectief bieden is cruciaal. Laat de school een plek zijn waar ze leren in een futureproof schoolinfrastructuur, en laat hen in contact komen met professionals, vakmensen en bedrijven. Zo voelen ze zich onderdeel van de samenleving en krijgen ze het gevoel dat er voor hen wel een plek is.

Het is duidelijk dat een verdere versnelling van investeringen in het schoolpatrimonium nodig is. En willen we bouwen aan een duurzame toekomst, dan moeten we eveneens streven naar een maximale benutting van tijd en ruimte. Een inspirerend voorbeeld is de Egied van Broeckhovenschool in Molenbeek. Dit project toont hoe een school méér is. Hier heeft de Brussels Boxing Academy een vaste stek gevonden, een plek die jongeren uit moeilijke wijken een alternatief biedt voor de straat. Dit is waar een ‘brede school’ om draait: lesgeven én sociale cohesie bevorderen. Een school laten interageren met de buurt, natuur, cultuur en sport maakt een gemeenschap sterker. Dit is een oproep aan steden, dorpen, bedrijven en verenigingen: werk samen met scholen en bouw mee aan een hechte gemeenschap. Investeer in open en brede scholen. Zo verliezen we geen initiatieven, geen verenigingen en vooral geen talentvolle jongeren.

Met architectuur zullen we niet alle problemen in het onderwijs oplossen, maar het kan wel bijdragen aan een duurzame, toekomstgerichte schoolinfrastructuur. Laat ons niet kortzichtig denken in subsidies en verplichtingen, maar ambitieus in kansen en samenwerking. Zo kijken we verder dan het eerst mogelijke antwoord en halen we het maximale uit onze scholen – en onze samenleving.   

Julie Vermoortel, 
Partner & architect Scholen bij B2Ai

Voetnoot: De Witte, K. (2022). Les in hetzelfde schoolgebouw als je betovergrootouders. Hoe een verouderde schoolinfrastructuur kan leiden tot een financiële molensteen en lagere leerprestaties. Leuvense Economische Standpunten, 2022/196. Leuven: KU Leuven Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen.