Grensverleggend: Schoolreis, de wereld rond

Nu de vakantie achter ons ligt en de schoolbel opnieuw weerklinkt, richten we in deze rubriek onze blik op bijzondere schoolgebouwen buiten de landsgrenzen. School saai? Niet als het van deze architectuur afhangt. Deze gebouwen zijn niet alleen inspirerende leeromgevingen, maar ook bijzondere ontwerpen.

Onze schoolse wereldreis start in Europa, met projecten in Groot-Brittannië en Frankrijk, en trekt vervolgens verder naar andere continenten en verre bestemmingen, zoals Australië, India en Thailand. Vijf bijzondere realisaties, telkens anders en altijd uniek. Een voor elk jaar dat Archicomm bestaat.

Ritmiek in baksteen en raam

Queen Elizabeth Hall is het nieuwe meisjesinternaat van Shrewsbury School, een historische privéschool aan de rivier de Severn. Het gebouw is ontworpen als een thuis, niet als een instelling, met zadeldaken en een speels dambordpatroon in de gevels. Verspringende ramen per verdieping en markante gebogen vormen aan de ingangen verwijzen subtiel naar het naastgelegen Hodgson Hall. Karaktervolle kopgevels met dubbele ventilatieschoorstenen refereren aan het Edwardiaanse buurpand en benadrukken de duurzame ambities: Queen Elizabeth Hall is het eerste gasloze gebouw op de campus en wordt verwarmd met lucht-waterwarmtepompen. De constructieve uitdaging van het vensterpatroon – zonder doorgaande draaglijnen – werd opgelost met een stalen skeletstructuur, waarbij kolommen slim zijn weggewerkt achter prefab betonelementen. Zo blijft de visuele ritmiek intact.

Frans schoolgebouw met Scandinavische ziel

In het Franse Noisy-le-Grand realiseerde r2k Architecte een opvallende basisschool: Oiseau Lyre. Geïnspireerd door Scandinavische onderwijsmodellen en pedagogisch onderzoek biedt het project een vernieuwende leeromgeving met een bio-ecologische visie. De klassieke klasstructuur maakt plaats voor flexibele leerzones, gedeelde ruimten en uitnodigende circulatiegebieden. Leerlingen worden aangemoedigd om zelfstandig te leren, samen te werken en sociale interacties aan te gaan. De atriumtrappen fungeren als tribunes en stimuleren spontaan groepswerk en uitwisseling. Ook buiten staat beleven centraal: de speelplaats is een speels landschap met reliëf, een hangbrug en een glijbaan die het hoogteverschil overbrugt. Het gebouw is energiepositief en grotendeels opgetrokken in hout, een hernieuwbaar materiaal dat zowel esthetisch als ecologisch bijdraagt aan het comfort en de duurzaamheid van het geheel.

Architecturale cocon voor kleuters

In het Indiase Vijayawada breekt Bloomingdale International School radicaal met traditionele schoolarchitectuur. Het nieuwe kleuterpaviljoen van andblack design studio vormt een speelse leeromgeving waar architectuur, interieur en landschap samenvloeien. Blikvanger is het golvende groendak dat als een cocon over het gebouw ligt. Geen felle kleuren of kinderlijke motieven, maar een organische vormgeving die uitgaat van ruimtelijke beleving. De open structuur zonder binnenmuren, opgebouwd met prefabonderdelen en ferrocement, werd ontworpen via parametrische software. Binnen creëren glazen wanden en lichtkoepels een zachte overgang tussen binnen en buiten, waarin licht en landschap de hoofdrol spelen.

Cultureel verankerd

De Darlington Public School, in de multiculturele wijk Chippendale in Sydney, is een voorbeeld van hoe onderwijs, duurzaamheid en First Nations-cultuur kunnen samenvloeien in één geïntegreerde leeromgeving. In nauwe samenwerking met Aboriginals werd het schoolterrein opgevat als een ‘levende klas’, verrijkt met inheemse beplanting, kunst en verhalen die via QR-codes tot leven komen. De architectuur stimuleert openheid, licht en verbondenheid met het landschap, met flexibele leerplekken, zowel binnen als buiten. Voor deze doordachte benadering werd het project bekroond met de titel World Building of the Year 2024 tijdens het World Architecture Festival. De jury looft de innovatieve, duurzame en cultureel verankerde architectuur die inzet op gemeenschapswaarde en inclusiviteit. Ook de poëtische kwaliteit van het gebouw wordt geprezen, waarin “topografie en landschap, binnen en buiten, vorm en materiaal op een onverwacht aangename manier samenvloeien”.

Koken onder bamboe koepels

Eindigen doen we met iets helemaal anders. Een project dat opvalt door zijn ongewone functie, zijn sculpturale architectuur en het gebruik van lokale bamboe. Geen traditionele klaslokalen, maar een openluchtpaviljoen waar toeristen les krijgen in Thaise kookkunst. Voor de Zabb e Lee kookschool ontwierp Chiangmai Life Architects een expressief bamboepaviljoen in de vorm van een stierenkop, compleet met puntige ‘hoorns’ die de toegangen markeren. Het gebouw past zich elegant in op een lastige hoek van het terrein. Binnen biedt het plaats aan tien kook- en werkstations en een grote eettafel. Twee koepelstructuren, opgebouwd uit kruiselings gebogen bamboebundels, creëren drie duidelijk afgebakende zones: voor bereiden, koken en proeven. De organische lijnen, natuurlijke materialen en warme verlichting monden uit in een sfeervolle beleving. Duurzaam is het ook: het gebruikte bamboe heeft een negatieve CO2-voetafdruk, wat het project ecologisch en architecturaal tot een voltreffer maakt.