Individuele geothermie kenmerkt gloednieuw woonproject in Ukkel

Bodemwarmte als bron om appartementen te verwarmen

Met Emerald Garden, een gloednieuw wooncomplex bestaande uit 84 appartementen en op het gelijkvloers ook commerciële ruimte, is de Brusselse gemeente Ukkel een opvallend nieuwbouwproject rijker. Voor de verwarming van de wooneenheden wordt gebruikgemaakt van decentrale geothermie: de verschillende appartementen hebben een individuele warmtepomp verbonden met een centraal, gedeeld BEO-veld. Daarmee maakte Jaspers-Eyers Architects, ontwerper van Emerald Garden, een opvallende keuze. 

De appartementen in Emerald Garden zouden aanvankelijk gasketels krijgen, maar door vertraging met vergunningskwesties liep de uitvoeringstermijn op en kon het project niet zoals gepland voor 2025 klaar zijn. En aangezien vanaf dit jaar aardgasaansluitingen verboden zijn bij nieuwbouw, werd het geweer van schouder veranderd: in plaats van gas werd bodemwarmte de bron om de appartementen te verwarmen. 

“Vier redenen liggen aan de basis van de keuze voor decentrale geothermie”, vertelt Olivier Van Vooren, businessdeveloper bij Itho Daalderop. Dat bedrijf leverde de warmtepompen, van het type WPU 5G-kc. “Ten eerste heeft elke bewoner zo een eigen teller en dus een individuele rekening voor het verwarmen van zijn appartement en zijn sanitaire water. Elke warmtepomp is uitgerust met een warmwaterboiler erbovenop. Daardoor moeten geen bijkomende syndicale kosten worden verrekend. De decentrale opstelling maakt het daarnaast onmogelijk dat het hele gebouw ineens zonder verwarming zou komen te zitten bij een storing.”

Minder energieverlies

“Een derde voordeel van een decentraal geothermisch verwarmingssysteem is dat er veel minder sprake is van energieverliezen, die in een centraal systeem vooral optreden bij het transporteren van de warmte van de centrale stookplaats naar de individuele wooneenheden”, gaat hij verder. “Zo’n energieverliezen zijn niet alleen nefast voor de portefeuille van de bewoners, maar hebben ook een negatieve impact op de EPB-score van de appartementen. Tot slot ligt de eenvoud van installatie ook hoger wanneer gewerkt wordt met individuele warmtepompen.”

“De warmtepompen in het zuidgerichte deel van Emerald Garden kunnen passief koelen, terwijl de warmtepompen in de appartementen aan de andere kant van het wooncomplex in verwarmingsmodus staan”, noemt de businessdeveloper ook nog een vijfde voordeel, een dat volgens hem evenwel niet meteen doorslaggevend was bij het ontwerp van het geothermische verwarmingssysteem. 

Schaalbaar concept

De WPU 5G-kc-warmtepompen en warmtepompboilers van Itho Daalderop zijn opgenomen in de EPB-databank, in alle mogelijke uitvoeringen. De warmtepomp is beschikbaar in vermogens van 1,8 tot 7,5 kW en ook het volume van de boiler kan worden gekozen. “Dat is eerder uniek”, benadrukt Van Vooren. “De meeste merken van geothermische warmtepompen hebben maar één combinatie laten keuren.”

Emerald Garden is zeker geen klein project, maar volgens de businessdeveloper is een decentraal geothermisch verwarmingssysteem ook voor nog grotere projecten interessant. “We beschouwen het als een schaalbaar alternatief voor collectieve systemen”, stelt hij. “Uiteraard moet elk appartement wel een technische ruimte hebben. Daarom, en ook omdat je een BEO-veld niet kunt aanleggen onder een bestaand gebouw en er dus voldoende ruimte voor moet zijn errond, is het systeem wel makkelijker toepasbaar in nieuwbouwprojecten.”

Geen grote, luidruchtige buitenunits

Voor de uitvoering van het verwarmingsconcept stond VEPA Sanitair in. Sven Vanhecke, zaakvoerder van het installatiebedrijf, kijkt met warme gevoelens terug. “Omdat wij ons helemaal konden vinden in decentrale geothermie”, vertelt hij. “Wij stelden in andere projecten zelf al vaak vast dat centrale geothermie complexer is en vaak fossiele ondersteuning vereist om het rendabel te maken, maar ook omdat de geothermische warmtepompen geen grote en luidruchtige buitenunits hebben, die je simpelweg nergens kwijt geraakt zonder esthetische of akoestische compromissen te sluiten.”

Daarnaast benadrukt de zaakvoerder van VEPA Sanitair ook de vlotte samenwerking met Itho Daalderop. “De fabrikant stond in voor de nodige calculaties, onder meer de behoefte aan warmte en warm water per appartement en de dimensionering van het BEO-veld en de leidingen. Hij begeleidde ons bij de installatie en opstart van de warmtepompen. Voor ons is dit project het bewijs dat groepswoningbouw perfect samengaat met betaalbaar en duurzaam verwarmen. Ik nodig dan ook regelmatig partners uit om met de nodige fierheid te tonen wat we hier realiseerden”, besluit hij.   

FICHE VAN PROJECT
Project: Emerald Garden
Locatie: Ukkel
Architect: Jaspers-Eyers Architects